Hoa bjoóc phón là loại hoa chỉ có sau Tết, vào khoảng cuối tháng 2, đầu tháng 3 âm lịch. Hoa bjoóc phón chỉ xuất hiện sau khi tiết trời lập xuân nên trong một vài trường hợp cần thiết, người ta treo khô hoa trên gác bếp để dùng quanh năm hoặc thay thế bằng củ nghệ. Hoa có màu trắng, nhỏ li ti kết hợp thành từng chùm, mùi thơm đặc trưng, vị hơi nồng, được sử dụng như một trong năm màu sắc nhuộm xôi chính của người Cao Bằng gồm: màu đỏ của quả gấc, màu xanh đen của lá sau sau, màu tím của lá cẩm, màu trắng của gạo nếp và màu vàng của hoa bjoóc phón.
Để làm xôi từ hoa bjoóc phón, đầu tiên phải đun hoa với nước ấm từ 10 – 15 phút cho đến khi nước ra màu vàng tươi, có mùi thơm đặc trưng của hoa. Sau đó, lọc nước để gạn tạp chất bẩn, cặn thừa qua một tấm vải màn mỏng rồi đem nước đó ngâm với gạo nếp, tỉ lệ ngâm gạo để cho ra thành phẩm xôi bjoóc phón ngon, dẻo, lên màu đẹp là 1:2 (1 cân gạo ngâm với 2 lít nước).
Gạo nếp được ngâm no nước khoảng 4 – 5 giờ (lưu ý là nên ngâm với nước hoa bjoóc phón ấm) để gạo dẻo và thơm vị hơn, hạt gạo lên màu chuẩn là hạt gạo có màu vàng tươi, vớt lên không bị vỡ đôi, bấm giữa chia nửa bên trong hạt cũng có màu vàng.
Sau đó, đem gạo đồ 20 – 25 phút (hoặc lâu hơn tùy vào lượng gạo đồ hoặc bếp lửa). Xôi bjoóc phón muốn ngon thì nên đồ 2 lần, sau khi xôi chín tới có thể đổ ra, để bay hơi bớt rồi lại cho vào đồ lại, lần đồ sau thời gian giảm một nửa so với lần đồ trước để hạt xôi kết dính, lên màu đẹp và giữ màu lâu hơn.
Xôi bjoóc phón rất dễ ăn, có mùi thơm đặc trưng của cây bjoóc phón, khi ăn không bị ngấy. Xôi để được lâu do nhuộm hoa cây rừng, có thể ăn chung với thịt băm hoặc lạc rang giã nhỏ tùy khẩu vị của mỗi người.
Vào các dịp lễ, Tết khác nhau, người Cao Bằng lại làm các món ăn, đồ cúng khác nhau. Tuy nhiên, xôi hoa bjoóc phón là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ Thanh Minh của người Tày, Nùng ở Cao Bằng. Màu sắc của xôi không chỉ mang ý nghĩa tượng trưng mà còn mang nét độc đáo, sáng tạo, đậm đà bản sắc dân tộc của bà con nơi đây.
